Project “Ρομποτική Ενυδρειοπονία”

Ένα μεγάλο project της «ρομποτικής  ενυδρειοπονίας» ξεκινάει στο σχολείο μας!

Σκοπός του εγχειρήματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές την νέα αυτή καλλιέργεια και να έρθουν σε επαφή με πολλά γνωστικά αντικείμενα. Όλη η μελέτη του έργου (Αγορά κατάλληλων εξαρτημάτων , προγραμματιστικός κώδικας , σχέδια κατασκευής , καταγραφή στατιστικών κτλ ) θα είναι διαθέσιμή σε οποιαδήποτε άλλο σχολείο επιθυμεί να το υλοποιήσει και να εμπλακούν οι μαθητές του σε ένα τόσο διαδραστικό και πλούσιο σε γνώσεις έργο ! Για Οποιαδήποτε ερώτηση -πληροφορία ή ακόμα και διά ζώσης παρουσίαση σε μαθητές μπορείτε να επικοινωνήσετε στο email: gmarkop[@]sch.gr

Η ρομποτική ενυδρειοπονία μπορεί να παρέχει μια μοναδική εκπαιδευτική εμπειρία για τους μαθητές. Μέσω της συμμετοχής στη φροντίδα και στη διαχείριση του ενυδρείου, οι μαθητές μπορούν να μάθουν για τη βιολογία, την οικολογία, την αναπαραγωγή των ψαριών , τη διαχείριση και την χημεία του νερού.

 Θα προάγουν και θα  αναπτύξουν  επιστημονικές δεξιότητες για να εξερευνήσουν τις επιπτώσεις των διάφορων παραμέτρων, όπως η θερμοκρασία, το Ph και η σύνθεση του νερού, στην υγεία και την ευημερία των ψαριών και των φυτών του ενυδρείου.

Έτσι οι μαθητές θα έρθουν σε επαφή με πολλές επιστήμες και γνωστικά αντικείμενα όπως:

  • Πληροφορική / Προγραμματισμός  ( Arduino C++,  Raspberry Pi Python)
  • Ρομποτική (καταγραφή τιμών πάνω από 10 αισθητήρων και αυτοματισμών )
  • Φυσική ( υδροστατική πίεση, θερμοκρασία ,υγρασία  περιβάλλοντος και νερού,  αυτόματο σιφόνι κτλ)
  • Χημεία (μέτρηση pH και οξυγόνο νερού  ,  νιτρικά,  νιτρώδη,  αμμωνία κτλ)
  • Βιολογία ( φωτοσύνθεση φυτών,  μελέτη συνθηκών για την αρτιότερη παραγωγή φυτών και ψαριών κτλ)
  • 3D εκτύπωση ( δημιουργία αυτόματης ταΐστρας  ψαριών)
  • Ανάπτυξη τεχνολογικών δεξιοτήτων (επαφή με ηλεκτρονικά, ηλεκτρολογικά  και υδραυλικά συστήματα )
  • Μαθηματικά /  Στατιστική (καταγραφή των τιμών  των αισθητήρων  με σκοπό λήψη αποφάσεων για  αρτιότερη απόδοση )

Τι είναι η ενυδρειοπονία ;

Η ενυδρειοπονία (aquaponics), είναι ένα υβριδικό σύστημα που συνδυάζει την ιχθυοκαλλιέργεια με την υδροπονία. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μεταφορά νερού από την ιχθυοκαλλιέργεια στην καλλιέργεια των φυτών. Το νερό αυτό περιέχει τα απόβλητα των ψαριών, τα οποία είναι πολύ θρεπτικά για τα φυτά, ενώ τα φυτά με τη σειρά τους «φιλτράρουν»  το νερό και το επιστρέφουν στα ψάρια καθαρό. Έτσι, με αυτή τη «συνεργασία» ωφελούνται και τα δύο μέρη. Η μέθοδος αυτή βρίσκεται σε αρχικά στάδια, αλλά ουσιαστικά είναι μια αρχαία μέθοδος καθώς στη φύση, στις θάλασσες και στα ποτάμια, συμβιώνουν εκατομμύρια χρόνια φυτά και ψάρια.

Πλεονεκτήματα:

  • Καλλιέργεια φυτών ΚΑΙ ψαριών στο ίδιο σύστημα!
  • Εξοικονόμηση νερού !!( χρησιμοποιούμε μόνο το 2 % από ένα συμβατικό σύστημα καλλιέργειας με χώμα)
  • Τα φυτά μας μεγαλώνουν με διπλάσια ταχύτητα !
  • Χρησιμοποιούμε μόλις το 30% της ενέργειας που θα απαιτούσε ένα συμβατικό σύστημα καλλιέργειας με τις ίδιες ποσότητες φυτών.
  • Εκμετάλλευση εναλλακτικών πηγών ενέργειας (Ηλιακή , Αιολική ,υδροηλεκτρική κτλ)
  • Βιολογική καλλιέργεια , χωρίς φυτοφάρμακα και λιπάσματα.
  • Δυνατότητα παραγωγής περισσότερων τροφίμων σε μικρότερο χώρο, ακόμα και μέσα στην πόλη και στο σπίτι σε οικογενειακά μικρά συστήματα

Τι θα κάνουμε εμείς στο σχολείο μας ;

Σε ένα σύστημα Ενυδρειοπονίας το μόνο δύσκολο είναι να κρατηθεί το σύστημα σε ισορροπία, ώστε να αναπτύσσονται σωστά τα ψαριά και τα φυτά μαζί. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να κρατάμε μέσα σε όρια :

  • το Ph ( 6.8- 7.2 )
  • τη θερμοκρασία του νερού (18-25 oC)
  • τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος των φυτών (15-28 oC)
  • την υγρασία στα φυτά
  • την αμμωνία στο νερό από τα απόβλητα των ψαριών και
  • το οξυγόνο στις ρίζες των φυτών και στο νερό
  • το συνεχόμενο φως για φωτοσύνθεση (και το βράδυ).

Ετσι θα κατασκευάσουμε τους παρακάτω αυτοματισμούς :

  1. Ο αισθητήρας Ph θα τοποθετηθεί μέσα στο νερό και αν η τιμή του περάσει τα επιτρεπτά όρια θα ενεργοποιείτε μια αντλία υγρών που θα ρίχνει στο σύστημα διάλυμα ώστε να ανεβάσει το Ph.
  2. Ο αισθητήρας θερμοκρασίας νερού θα τοποθετηθεί στη δεξαμενή με τα ψάρια. Αν το νερό κρυώσει θα ενεργοποιείται αντίσταση νερού ώστε να το ζεστάνει.
  3. Ο αισθητήρας θερμοκρασίας περιβάλλοντος θα τοποθετηθεί κοντά στα φυτά. Σε περίπτωση αύξησης της θερμοκρασίας πάνω από τα επιτρεπτά όρια θα ανοίγει αυτόματα ένα παράθυρο και θα ενεργοποιείται ανεμιστήρας που θα βρίσκετε στην οροφή του συστήματος . Στην αντίθετη περίπτωση , μείωση θερμοκρασίας (χιόνι, παγετός κτλ) πάλι θα ανοίγει μια πηγή θερμότητας.
  4. Ο αισθητήρας υγρασίας θα τοποθετηθεί κοντά στα φυτά. Σε περίπτωση αύξησης της υγρασίας πάνω από τα επιτρεπτά όρια θα ενεργοποιείται ανεμιστήρας που θα βρίσκετε στην οροφή του συστήματος .
  5. Ο αισθητήρας αμμωνίας θα τοποθετηθεί μέσα στο νερό. Σε περίπτωση αύξησης της αμμωνίας πάνω από τα επιτρεπτά όρια θα αυξάνεται η χρονική περίοδος που θα ενεργοποιεί την αυτόματη ταΐστρα ψαριών. Η αμμωνία σε ένα ενυδρειοπονικό σύστημα αυξάνετε ανάλογα με τα απόβλητα των ψαριών.
  6. Ο αισθητήρας φωτός θα τοποθετηθεί πάνω στην κατασκευή. Σε περίπτωση μείωσης φωτεινότητας (απόγευμα-βράδυ) θα ανάβει ειδική λάμπα για συνέχιση της φωτοσύνθεσης .
  7. Το νερό μέσω αντλίας θα ανεβαίνει στην δεξαμενή των ψαριών μέχρι ένα όριο (ρίζες των φυτών – αισθητήρας στάθμης νερού) και στην συνέχεια θα σταματάει η αντλία και θα ξανακατεβαίνει το νερό στην δεξαμενή των ψαριών και άρα οι ρίζες των φυτών για ένα χρονικό διάστημα θα είναι στον αέρα περνώντας έτσι το απαραίτητο οξυγόνο .

Για όλα τα παραπάνω θα βάλουμε αισθητήρες που θα ελέγχουν τις τιμές μέσω Arduino.

Όλες οι τιμές των αισθητήρων θα καταγράφονται στην οθόνη του Raspberry και σε ένα LCD Display στο κουτί (Control Panel) του Arduino Mega και θα αναπαριστώνται και με led. Επίσης όλες οι τιμές των αισθητήρων θα αποστέλλονται με wifi σε android εφαρμογή και στο site του σχολείου (με app-inventor) και από την εφαρμογή θα μπορεί ο χρήστης – καλλιεργητής να εκτελεί αν επιθυμεί εντολές π.χ. άνοιγμα για το φως, αντλίας νερού, αντλία για μείωση ph κτλ).

Στο παρακάτω Slide Show μπορείτε να δείτε όλα τα στάδια της κατασκευής μας:

  • 26/1/2023 Έναρξη project! Παραλαβή αισθητήρων και μικροεπεξεργαστών από την συμμετοχή μας στον Πανελλήνιο διαγωνισμό ανοιχτών τεχνολογιών στην εκπαίδευση που διοργανώνεται από τον ΕΛΛΑΚ : https://openedtech.ellak.gr/robotics2023/robo-aquaponics-greenhouse/
  • 10/3/2023 Παραλαβή και κόψιμο δεξαμενής (Αγόρά από τον Δήμο Ηλιούπολης) Κόβουμε τη δεξαμενή ώστε να δημιουργήσουμε δύο λεκάνες 70% και 30%. Στη μεγάλη που θα μπει κάτω θα φτιάξουμε το ενυδρείο των ψαριών και στη μικρή (bed) που θα μπει ανάποδα από πάνω από τη μεγάλη θα έχουμε τα φυτά μας μέσα σε άργιλο (αντί για χώμα)
  • 17/3/2023 Αγορά υλικών για το αυτόματο σιφώνι
  • 07/04/2023 Παραλαβή προϊόντων Με την υποστήριξη του δήμου Ηλιούπολης παραγγείλαμε προϊόντα ενυδρειοπονικής καλλιέργειας για την άρτια συμβίωση ψαριών και φυτών μαζί
  • 07/04/2023 Εγκατάσταση αντλίας νερού Αμέσως ξεκίνησαν εργασίες για την τοποθέτηση αντλίας τα οποία θα ευθύνεται για το πότισμα των φητών.
  • 07/04/2023 Υδραυλικό σύστημα ποτίσματος: Δημιουργία τριών παροχών ποτίσματος από την αντλία νερού για τη μείωση της πίεσης και την ομοιόμορφη κατανομή του νερού στα φυτά
  • 07/04/2023 Αυτόματο σιφώνι! Κατασκευή χειροποίητου αυτόματου σιφωνιού το οποίο είναι υπεύθυνο για την επιστροφή του νερού στο κάτω μέρος της δεξαμενής (στο ενυδρείο των ψαριών) μετά από ένα ορισμένο ύψος του νερού στα φυτά . Η παράδοξη αυτή ροή του υγρού φαίνεται να διατηρείται από την βαρύτητα και την ατμοσφαιρική πίεση. Oδηγίες κατασκευής: https://www.youtube.com/watch?v=dH6CUeuMpXY https://www.youtube.com/watch?v=hpVzsM_7uZo https://www.youtube.com/watch?v=jDbiFysrL7g https://www.youtube.com/watch?v=hpVzsM_7uZo https://www.youtube.com/watch?v=rKEeXNwSxWU https://www.youtube.com/watch?v=Ia1BQFTaG7c
  • 07/04/2023 Εξωτερικό αυτόματο σιφώνι: Κατασκευή ενός δεύτερου αυτόματου σιφωνιού (σε μεγαλύτερο ύψος) για περισσότερη ασφάλεια σε περίπτωση υπερχείλισης
  • 07/04/2023 Λάμπα φωτοσύνθεσης Στερέωση της κολώνας για τη στερέωση της λάμπας του τεχνητού φωτισμού για περισσότερη φωτοσύνθεση
  • Διακοπές Πάσχα 2023:Προγραμματισμός Arduino/Raspberry Pi400 Προγραμματισμός Arduino συνδεσμολογία 8-10 αισθητήρων πάνω σε ένα Arduino Mega και καταγραφή των τιμών τους από το Raspberry σε μία cloud βάση δεδομένων
  • 27/4/2023 27/4/2023 Τοποθέτηση “Γραφείου” Προσθήκη ξύλου για την τοποθέτηση όλων των υλικών Arduino,αισθητήρων, πολύμπριζο, Raspberry pi 400 και οθόνη
  • 6ος 2023: Αγορά ,πλύσιμο αργίλου και τοποθέτησή του στο "bed/ κρεβάτι" των φυτών
  • Ιανουάριος 2024: Μετακίνηση κατασκευής σε άλλο σημείο μέσα στο εργαστήριο πληροφορικής , αγορά φυτών και φύτεμα αυτών μέσα στον άργιλο
  • Ιανουάριος 2024: Αγορά 10 χρυσόψαρων και εισαγωγή σιγά-σιγά στο σύστημά μας
  • Μάρτιος 2024
  • Μάρτιος 2024
  • Μάρτιος 2024
  • Μάρτιος 2024
  • Μάρτιος 2024
  • Μάρτιος 2024

Κάποια από τα θέματα που θα γίνουν μελέτη από τους μαθητές για να έρθει το σύστημα σε ισορροπία είναι τα εξής:

  • το είδος  και το πλήθος των ψαριών που θα χρησιμοποιήσουμε
  • το είδος και το πλήθος των φυτών που θα καλλιεργήσουμε 
  • αναλογία φυτών/ ψαριών  σε συνάρτηση με το μέγεθος των ψαριών και το είδος των φυτών
  • τα  επιτρεπτά όρια των κλιματολογικών συνθηκών ανάλογα με το είδος των φυτών που θα επιλέξουμε  (π.χ.  Το μαρούλι   καλλιεργείται   από 10  έως 25 βαθμούς Κελσίου )
  • τα επιτρεπτά όρια  των χαρακτηριστικών του νερού  για τα συγκεκριμένα ψάρια που θα επιλέξουμε (π.χ. οι κυπρίνοι  θέλουν θερμοκρασία 10 με 20 βαθμούς Κελσίου,  με pH 7,2  και αρκετό οξυγόνο στο νερό)
  • τη μέγιστη φωτοσύνθεση που μπορούμε να παρέχουμε με τη λάμπα UV  στα φυτά  γιατί για την μέγιστη παραγωγή στο μικρότερο  χρόνο. ( π.χ. Πάνω από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα δεν μπορούν  να φωτοσυνθέτουν τα φυτά γιατί κουράζονται με αποτέλεσμα  να ξεραθούν)
  • την ποσότητα και την περίοδο ταΐσματος των ψαριών (αυτόματη ταΐστρα)
  • την περίοδο ποτίσματος των φυτών

Για όλα τα παραπάνω θα  προσπαθήσουν   οι μαθητές να καταγράφουν τις τιμές   των αισθητήρων  ανά συγκεκριμένη χρονική περίοδο,  να παρατηρούν την ανάπτυξη των φυτών (π.χ. Από αυτόματες φωτογραφίες /κάμερα)   καθώς και τη συμπεριφορά των ψαριών  για τη μέγιστη παραγωγή,  που είναι και το ζητούμενο. 

Έτσι οι μαθητές θα ψάξουν για την καλύτερη απόδοση του συστήματος που  θα απαντά στο ερώτημα:  το μέγιστο πλήθος  των φυτών στο συντομότερο χρονικό διάστημα που μπορεί να καλλιεργηθεί στο σύστημά μας!